Μπύρα

Η μπύρα είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο διαδεδομένα αλκοολούχα ποτά στον κόσμο.

Τα συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή της μπύρας, είναι τα εξής τέσσερα:

• Νερό

• Βύνη κριθαριού. Κυρίως χρησιμοποιείται βύνη από κριθάρι ωστόσο υπάρχουν και μπύρες που περιέχουν βύνη από άλλα δημητριακά π.χ. σιτάρι, ρύζι, σόργο.

• Μαγιά μπύρας

• Λυκίσκος. Είναι πολυετές φυτό, ο καρπός του οποίου χρησιμοποιείται στην παρασκευή της μπύρας, δίνοντάς της την χαρακτηριστική πικρή γεύση της.

Βασικό στάδιο για την παραγωγή της μπύρας είναι η βυνοποίηση του κριθαριού και η ενεργοποίηση των ενζύμων.

Κατά το στάδιο αυτό οι κόκκοι του κριθαριού διαβρέχονται με νερό ώστε αυτό να εισέλθει στο εσωτερικό του σπόρου και να ξεκινήσει η διαδικασία της βλάστησης.

Κατά τη διάρκεια της βλάστησης το βλαστάνον κριθάρι αναπτύσσει ρίζες και βλαστάρι και όταν το βλαστάρι αποκτήσει ένα συγκεκριμένο μήκος τότε ακολουθεί η ξήρανση και η διακοπή της βλάστησης.

Με αυτόν τον τρόπο παράγεται η βύνη του κριθαριού.

Το στάδιο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς η βύνη κριθαριού και όχι το κριθάρι περιέχει ενεργά ένζυμα τα οποία μπορούν να διασπάσουν το άμυλο, που είναι το βασικό είδος υδατάνθρακα που συναντάμε στο κριθάρι.

Το άμυλο αποτελείται από πολλά μόρια γλυκόζης (το κύριο καύσιμο του οργανισμού) ενωμένα μεταξύ τους, σχηματίζοντας μεγάλες αλυσίδες.

Τα ένζυμα αυτά μπορούν να διασπάσουν το άμυλο προς μικρότερα μόρια με ένα, δύο και τρία μόρια γλυκόζης (αυτές οι ενώσεις ονομάζονται μονοσακχαρίτες, δισακχαρίτες και τρισακχαρίτες, αντίστοιχα), τα οποία σε αυτήν πλέον τη μορφή μπορούν να ζυμωθούν από τους ζυμομύκητες (μαγιά) προς παραγωγή αλκοόλης και διοξειδίου του άνθρακα (αλκοολική ζύμωση), συμβάλλοντας στην παρασκευή της γνωστής μας μπύρας.

Η μπύρα αποτελείται κατά βάση από νερό- το 92% είναι νερό- και ακολούθως υδατάνθρακες και αλκοόλη (οινόπνευμα).¹

Σε γενικές γραμμές, η μπύρα εμφανίζει χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ (συνήθως 3-6%) σε αντίθεση με άλλα δημοφιλή αλκοολούχα ποτά, όπως είναι η βότκα, το ουίσκι, το τζιν, που εμφανίζουν περιεκτικότητα σε αλκοόλ της τάξης του 40%.

Μία μερίδα -ποσότητα που αντιστοιχεί σε 1 κουτάκι των 330mL- αποδίδει περίπου 150 θερμίδες.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα οινοπνευματώδη ποτά, η μπύρα μας εφοδιάζει με μικρές ποσότητες μικροθρεπτικών συστατικών κυρίως με βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως ριβοφλαβίνη, νιασίνη, λόγω φυσικά της παρουσίας των δημητριακών.

Τέλος, η μπύρα μπορεί να περιέχει διάφορες φυτοχημικές ενώσεις, όπως είναι οι πολυφαινόλες, λόγω της παρουσίας των άνθεων λυκίσκου. Οι ουσίες αυτές έχει βρεθεί σε μελέτες in vitro ότι εμφανίζουν μεταξύ άλλων αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη και αντιβακτηριακή δράση, δράσεις που μπορεί να συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής υγείας.

¹ Οι τιμές βασίζονται στη διατροφική βάση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (US Department of Agriculture, USDA) (1).

² Το ποσοστό Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (% ΣΗΠ) σας δείχνει πόσο συμβάλει το κάθε θρεπτικό συστατικό από μία μερίδα του τροφίμου στη συνολική ημερήσια πρόσληψη. Ο υπολογισμός βασίζεται στις ημερήσιες τιμές αναφοράς (Daily Values) του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, με βάση 2000 kcal ανά ημέρα για έναν μέσο υγιή ενήλικα. Ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του κάθε ατόμου, το % ΣΗΠ μπορεί να είναι χαμηλότερο ή υψηλότερο. Γενικότερα εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μικρότερο ή και ίσο με 5%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι χαμηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό. Αντίστοιχα, εάν το % ΣΗΠ για ένα συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό είναι μεγαλύτερο ή και ίσο με 20%, το τρόφιμο θεωρείται πως είναι υψηλό σε περιεκτικότητα ως προς το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό.

³ Συστατικά που παρουσιάζονται επιπροσθέτως των βασικών θρεπτικών συστατικών ως ειδικού ενδιαφέροντος για το συγκεκριμένο τρόφιμο.

Η επίδραση της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών στην υγεία μας αποτελεί ένα αντικείμενο έρευνας στην επιστημονική κοινότητα εδώ και αρκετά χρόνια.

Παρότι, οι κίνδυνοι από την υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ είναι καλά τεκμηριωμένοι, η ήπια προς μέτρια κατανάλωση (ορίζεται ως 1 μερίδα ποτού για τις γυναίκες ημερησίως και 2 μερίδες ποτού για τους άντρες ημερησίως) αποτελεί ένα αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης.

Συγκεκριμένα, το αλκοόλ και κατ΄ επέκταση η μπύρα έχει συνδεθεί με την καρδιαγγειακή υγεία.

Υπάρχουν αρκετές μελέτες, όχι όλες, που έχουν αναφέρει μία σημαντική συσχέτιση μεταξύ της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ και της καρδιαγγειακής υγείας.

Όπως και στην περίπτωση του κρασιού, η σχέση μεταξύ της κατανάλωσης μπύρας και της εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων φαίνεται να απεικονίζεται με μία καμπύλη τύπου J. Αυτό με απλά λόγια δείχνει ότι τα άτομα με μέτρια κατανάλωση μπύρας φαίνεται να έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβάντων σε σύγκριση τόσο με αυτούς που έχουν υψηλή κατανάλωση μπύρας όσο και με αυτούς που απέχουν από την κατανάλωση μπύρας. ²

Τα ευεργετικά οφέλη της μέτριας κατανάλωσης δεν είναι ακόμα γνωστό που αποδίδονται, εάν δηλαδή αποδίδονται στην αλκοόλη ή στα μη αλκοολούχα συστατικά της μπύρας, κυρίως στις πολυφαινόλες που περιέχει ή στο συνδυασμό των παραπάνω δύο.

Βέβαια, τα νέα επιστημονικά δεδομένα θέτουν υπό αμφισβήτηση τον ισχυρισμό ότι μία μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (~14 ποτά/εβδομάδα ή 2 ποτά/ημέρα) ίσως έχει κάποια οφέλη για την υγεία της καρδίας καθώς υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ακόμα και μία ήπια κατανάλωση αλκοόλ είναι επιζήμια για την υγεία της καρδιάς. ³

Δεδομένου ότι η μπύρα περιέχει αλκοόλ, δυνητικά μπορεί να μην είναι και τόσο καλή επιλογή, εάν θέλουμε να θωρακίσουμε την καρδιαγγειακή μας υγεία.

Εν κατακλείδι, οι κίνδυνοι από την κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται να υπερέχουν από τα οφέλη της και αυτό αποτυπώνεται και στις νέες συστάσεις της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Καρδιάς (WHF) που αναφέρουν ότι:

“Με βάση τα ερευνητικά δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, το οποιοδήποτε επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να συμβάλει στη μείωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας.”

Παρότι η μπύρα αποτελεί ένα δημοφιλές αλκοολούχο ποτό, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες δε θα πρέπει να ξεχνάμε τι αναφέρουν οι συστάσεις για την κατανάλωση αλκοόλ.

Οι διατροφικές κατευθυντήριες οδηγίες που εξέδωσε το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ το 2020 αναφέρουν ότι:

“ Εφόσον γίνεται κατανάλωση αλκοόλ, αυτή θα πρέπει να γίνεται με μέτρο, περιορίζοντας την πρόσληψη αλκοόλ στα 2 ποτά για τους άντρες ημερησίως και στο 1 ποτό για τις γυναίκες ημερησίως.”

Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι αν δεν πίνετε αλκοόλ, τα πιθανά οφέλη του για την υγεία δε συνιστούν επαρκή λόγο για να το αρχίσετε, αντιθέτως εάν πίνετε αλκοόλ τότε η κατανάλωσή του θα πρέπει να γίνεται με μέτρο.

Όπως αναφέραμε 1 μερίδα ποτού ισοδυναμεί με 1 κουτάκι μπύρας των 330mL.

Η κατανάλωσης της μπύρας, εφόσον πίνετε, θα πρέπει να γίνεται με μέτρο καθώς η κατανάλωση αλκοόλ έχει συσχετιστεί με αρκετές αρνητικές επιδράσεις για την υγεία μας όπως είναι:

• Κίρρωση του ήπατος

• Εμφάνιση καρκίνου

• Παχυσαρκία

• Εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων

• Έκπτωση της εγκεφαλικής λειτουργίας

Επίσης, υπάρχουν κάποιες ομάδες του πληθυσμού που θα πρέπει να αποφύγουν την κατανάλωση αλκοόλ. Τέτοιες ομάδες είναι:

Ανήλικοι.

Το σώμα των παιδιών συνεχίζει να αναπτύσσεται κατά την εφηβεία, και αυτό τα κάνει περισσότερο ευάλωτα στις συνέπειες από την κατανάλωση αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοόλ σε μικρή ηλικία μπορεί να παρεμποδίσει τη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Μπορεί, επίσης, να επηρεάσει την ανάπτυξη ζωτικών οργάνων. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας μετέπειτα στη ζωή.

Γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη ή που επιθυμούν να κάνουν παιδί.

Γενικά συστήνεται για την απόλυτη ασφάλεια του νεογνού η πλήρης αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ τόσο στην εγκυμοσύνη όσο και στο διάστημα πριν τη σύλληψη. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ασφαλές όριο κατανάλωσης αλκοόλ σε οποιοδήποτε τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το αλκοόλ σε οποιαδήποτε δόση είναι τοξική ουσία καθώς μπορεί να περάσει από τον πλακούντα στην κυκλοφορία του νεογνού. Η έκθεση του αγέννητου μωρού σας στην αλκοόλη μπορεί να του προκαλέσει προβλήματα υγείας και συγγενείς ανωμαλίες.

Άτομα με χρόνια νοσήματα υγείας.

Εάν έχετε διαγνωστεί με κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας είναι καλό να αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ καθώς μπορεί ενδεχομένως να επιδεινώσει την ήδη υπάρχουσα ασθένεια. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το θεράπων ιατρό σας για να σας καθοδηγήσει κατάλληλα.

1. USDA. FOOD SEARCH. Alcoholic beverage, beer, regular, all. Available at:https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/168746/nutrients. (Accessed at July 2023).

2. Costanzo S, Castelnuovo A, Donati M, Iacoviello L. Wine, beer or spirit drinking in relation to fatal and non-fatal cardiovascular events: a meta-analysis. Eur J Epidemiol. 2011, 26(11):833-50. doi: 10.1007/s10654-011-9631-0.

3. Biddinger K, Emdin C, Haas P, Wang M, Hindy G, Ellinor P, Kathiresan S, Khera K, Aragam K. Association of Habitual Alcohol Intake With Risk of Cardiovascular Disease. JAMA Netw Open. 2022;5(3):e223849. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.3849.